Alaşımlı Çelikler Kataloğu

Ayrıntıları görüntülemek için herhangi bir ürüne tıklayın

Alaşımlı Çelik Nedir?

Alaşımlı çelik, karbon dışında bir veya daha fazla element eklenerek istenen mekanik özelliklere kavuşan bir çelik türüdür. Çoğunlukla demir ve karbondan oluşan ve manganez, silisyum ve fosfor gibi eser elementleri az miktarda içeren sıradan karbon çeliğinin aksine, alaşımlı çelik, kontrollü bir aralıkta belirli elementler ekleyerek performans özelliklerini artırır.

Kavram bir ölçüde esnektir, çünkü tarihsel olarak sıradan karbon çeliğinden, manganez içeriğinin 2%'yi aşması veya en az 0,1% ila 0,5% konsantrasyonlarında başka spesifik elementler içermesi ile ayırt edilmiştir. Ancak, çelik saflığındaki iyileştirmelerle birlikte, 0,005% gibi düşük oranlı eklemeler bile mekanik özellikler üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir ve bu da mikro alaşımlı veya yüksek dayanımlı düşük alaşımlı (HSLA) çeliklerin ortaya çıkmasına yol açabilir.

Alaşım Elementleri ve Etkileri

Başlıca alaşım elementleri arasında genellikle silisyum (Si), manganez (Mn), nikel (Ni), krom (Cr), molibden (Mo), tungsten (W), vanadyum (V), kobalt (Co), bor (B), bakır (Cu), alüminyum (Al), titanyum (Ti) ve niyobyum (Nb) bulunur. Bu elementler, çeliğin yapısını ve özelliklerini değiştirmek için eklenir.

Manganez (Mn): Sertleşebilirliği artırır. Aynı zamanda ostenit stabilizatörü olarak da kullanılabilir.
Silisyum (Si): Deoksidan görevi görür ve mukavemeti ve sertleşebilirliği artırabilir.
Nikel (Ni): Su verme ve temperleme yoluyla mukavemet sağlar ve sertleşebilirliği artırır. Ayrıca düşük sıcaklık tokluğunu iyileştirir ve östenit dengeleyici olarak kullanılabilir.
Krom (Cr):Paslanmaz çeliklerde pasif bir tabaka oluşturarak korozyon direnci için önemlidir. Ayrıca sertleşebilirliğe yardımcı olur ve sert karbürler oluşturur.
Molibden (Mo): Sertleşebilirliğe yardımcı olur, sert karbürler oluşturur ve temperleme kırılganlığını azaltabilir. Ayrıca yüksek sıcaklık özelliklerine ve gerilim-kopma değerlerine de katkıda bulunur.
Vanadyum (V): Vanadyum karbonitrür çökeltileri oluşturarak çeliği güçlendirir ve güçlü bir sertleştirilebilirlik elementidir.
Tungsten (W): Çok sert karbürler oluşturur ve temperleme etkilerine karşı direnç sağlar.
Alüminyum (Al): Oksit giderici olarak kullanılır ve tane büyümesini kısıtlayabilir. Belirli nitrürleme alaşımlarında, amonyak gazıyla birleşerek kararlı ve sert bileşikler oluşturur. Ayrıca bazı çeliklerde pasif bir tabaka oluşumunu da destekleyebilir.
Bor (B): Sertleşebilirliği arttırmak için kullanılır.
Bakır (Cu): Atmosferik korozyona karşı direnci artırabilir.

Sınıflandırma

Alaşım Elementlerinin Miktarı:
- Düşük Alaşımlı ÇeliklerToplam alaşım içeriği genellikle %5 ağırlık/TP3T'den azdır. Bazı tanımlar bunu ağırlık/TP3T'den daha azına kadar genişletir. Mukavemet gereksinimleri karbon çeliklerinin sağlayabileceğinden fazla olduğunda kullanılır ve daha iyi tokluk ve sertleştirilebilirlik sunar.
- Orta Alaşımlı Çelikler:Toplam alaşım içeriği tipik olarak %5–10 wt% aralığındadır.
- Yüksek Alaşımlı Çelikler: Toplam alaşım içeriği wt%'nin üzerindedir. Bu kategori paslanmaz çelikleri, takım çeliklerini ve ısıya dayanıklı çelikleri içerir.

Kompozisyon:Nikel çelikleri, krom çelikleri, Cr-Ni çelikleri veya Cr-Ni-Mo çelikleri gibi baskın alaşım elementlerine göre sınıflandırılır.
Mikro yapı:Martensitik, östenitik veya beynitik çelikler gibi baskın mikro yapıya göre sınıflandırılırlar.
Başvuru: Korozyona dayanıklı çelik, ısıya dayanıklı çelik, manyetik çelik veya takım çeliği gibi belirli kullanım alanlarına göre kategorilere ayrılır.

Özellikler

Gelişmiş Güç ve SertlikAlaşım elementleri malzemelerin mukavemetini ve sertliğini artırabilir, ancak bu özelliklerden tam olarak yararlanmak için genellikle daha sonra ısıl işlem uygulanması gerekir.
Geliştirilmiş SertleştirilebilirlikAlaşım elementleri, çeliğin daha kalın kesitlerde ve daha yumuşak söndürme ortamları (su yerine yağ veya hava gibi) kullanılarak sertleştirilmesini sağlayarak deformasyon veya çatlama riskini azaltır. Alaşım elementleri, ostenitten martenzite dönüşüm hızını yavaşlatır.
Daha İyi DayanıklılıkBirçoğu geliştirilmiş dayanıklılık sunuyor.
Temperlemede Yumuşamaya Karşı DirençAlaşım elementleri, çeliğin temperleme sıcaklıklarına maruz kaldığında yumuşamaya karşı direncini artırır.
Geliştirilmiş Yüksek ve Düşük Sıcaklık ÖzellikleriKriyojenikten yüksek sıcaklıklara kadar geniş bir sıcaklık aralığında dayanıklılığını ve performansını koruyabilir.
Gelişmiş Korozyon ve Oksidasyon DirenciKrom gibi elementler, pasif bir tabaka oluşturarak korozyon direnci için hayati önem taşır. Alüminyum, krom ve silisyum, alaşım elementleri olarak mevcut olduğunda, yüzey oksitlerinin bileşimini daha koruyucu hale getirebilir.
Aşınma DirenciBazı alaşımlı çelikler, özellikle sert karbürler oluşturan elementler içerenler, üstün aşınma direnci gösterirler.
Özel NiteliklerBunlar, her biri bileşim, iç sağlamlık ve yüzey bütünlüğü açısından sıkı gerekliliklere sahip olan yatak kalitesi, soğuk başlık kalitesi, uçak kalitesi ve basınçlı kap kalitesi gibi belirli uygulamalar için çeşitli "kalitelerde" üretilir.

Kaynaklanabilirlik

Genellikle sıradan karbon çeliğinden daha zor kaynaklanabilir. Doğru şekilde işlenmezse sertleşmeye, kırılganlaşmaya ve çatlamaya eğilimlidir. Kaynak yapmadan önce önceden ısıtılması gerekebilir ve düşük hidrojenli bir kaynak işlemi önerilir. Kaynak için kullanılan alaşımlı çelikler genellikle düşük karbon içeriğine sahiptir; genellikle 0,25%'den az ve genellikle 0,15%'den azdır.

Uygulamalar

Otomotiv ve havacılık: Motor parçaları, iniş takımları, yapısal parçalar vb. için kullanılır. Örneğin, AISI Aks ve şasilerde genellikle 4140 ve 4340 çelikler kullanılır.
Ağır Ekipman ve İnşaat: Kirişlerde, depolama tanklarında, sondaj kulelerinde ve nakliye ekipmanlarında kullanılır.
Boru hatları: Petrol ve gazın güvenli bir şekilde taşınmasında kullanılır.
Makine Parçaları: Dişliler, akslar, miller, yataklar ve yüksek gerilime maruz kalan parçalar.

SSS

Alaşımlı çelik nedir?

Alaşımlı çelik, istenen özellikleri (örneğin artan mukavemet, sertlik veya korozyon direnci) elde etmek için, normal karbon ve yaygın miktardaki manganez, silisyum ve bakırın yanı sıra, kasıtlı olarak bir veya daha fazla elementin eklendiği bir çelik türüdür.

Alaşımlı çelik paslanır mı?

Bu, özel alaşımlı çeliğe bağlıdır. Düşük alaşımlı çelikler genellikle korozyona dayanıklı olarak kabul edilmezken, bazıları atmosferik korozyon direncini artırmak için tasarlanmıştır. Yüksek alaşımlı çeliklerin önemli bir alt kategorisi olan paslanmaz çelikler, krom içerikleri sayesinde özellikle korozyona karşı direnç gösterecek ve koruyucu bir pasif tabaka oluşturacak şekilde tasarlanmıştır.

Alaşımlı çelik güçlü müdür?

Evet, alaşımlı çelikler mükemmel mukavemet ve tokluklarıyla bilinir. Geleneksel karbon çeliklerine kıyasla daha iyi mekanik özellikler sağlayacak şekilde tasarlanmıştır.

Alaşımlı çelik mi yoksa metal mi daha güçlüdür?

Alaşımlı çelik bir metal türüdür ve genellikle sade karbon çeliğinden ve birçok saf metalden daha güçlüdür. Alaşım elementlerinin eklenmesi, mukavemet ve tokluk gibi özellikleri önemli ölçüde artırır.

Alaşımlı çelik manyetik midir?

Belirli tipe ve mikro yapıya bağlıdır. Ferritik paslanmaz çelikler manyetiktir. Östenitik paslanmaz çelikler genellikle tavlanmış haldeyken manyetik değildir, ancak soğuk işleme sonrasında kısmen manyetik hale gelebilir. Martensitik paslanmaz çelikler manyetiktir.

Düşük alaşımlı çelik nedir?

Düşük alaşımlı çelik, nikel, krom veya molibden gibi kasıtlı olarak eklenen alaşım elementleri içeren, toplam alaşım içeriği genellikle %5% ile %8% arasında olan ve düz karbonlu çeliklere göre üstün mekanik özellikler sunan bir çelik türüdür.

Alaşımlı çelik ne kadar dayanıklıdır?

Alaşımlı çelikler çok güçlüdür, özellikle uygun ısıl işlemden sonra düz karbonlu çeliklere kıyasla yüksek akma ve çekme dayanımı gibi üstün mekanik özelliklere sahip olacak şekilde tasarlanmıştır.

Alaşımlı çelik neyden yapılır?

Alaşımlı çelik, esas olarak demir ve karbondan yapılır ve istenilen özellikleri elde etmek için manganez, silisyum, nikel, krom, molibden, vanadyum ve diğerleri gibi belirli alaşım elementleri kasıtlı olarak eklenir.

Alaşımlı çelik kararır mı?

Düşük alaşımlı çelikler genellikle korozyona dayanıklı olarak kabul edilmez ve kararabilir veya paslanabilir. Ancak, özellikle paslanmaz çelikler (bir tür yüksek alaşımlı çelik) olmak üzere bazı alaşımlı çelikler, krom içerikleri nedeniyle korozyona ve kararmaya karşı özel olarak tasarlanmıştır.

Paslanmaz çelik alaşımlı bir çelik midir?

Evet, paslanmaz çelik, yüksek krom içeriğiyle (en az 10.5% ila 11% krom) öne çıkan, korozyon direnci sağlayan bir yüksek alaşımlı çelik türüdür.

Alaşımlı çelik alüminyumla aynı mıdır?

Hayır, alaşımlı çelik ve alüminyum farklı metalik malzemelerdir; alaşımlı çelik esas olarak demir bazlıdır, alüminyum ise alüminyum bazlıdır ve yoğunluk, tipik mukavemet ve alaşım elementleri bakımından önemli farklılıklar gösterir.

Alüminyum mu yoksa alaşımlı çelik mi daha güçlüdür?

Alaşımlı çelikler, özellikle ısıl işlemden sonra, genellikle alüminyum alaşımlarından daha güçlüdür; ancak bazı yüksek dayanımlı alüminyum alaşımları, önemli ölçüde daha düşük yoğunlukları nedeniyle karşılaştırılabilir dayanım-ağırlık oranları sunabilir.

Karbon çelik mi yoksa alaşımlı çelik mi daha güçlüdür?

Alaşımlı çelik, özellikle uygun ısıl işlemden sonra sertleştirilebilirlik, mukavemet ve tokluk gibi özellikleri artıran belirli alaşım elementleri içerdiğinden, genellikle düz karbon çeliğinden daha güçlüdür.

Alaşımlı çelik kaynaklanabilir mi?

Evet, alaşımlı çeliklerin çoğu kaynaklanabilir, ancak bu işlem genellikle karbon içeriğinin kontrol edilmesi, düşük hidrojenli yöntemlerin kullanılması ve çatlak duyarlılığını yönetmek ve istenen özellikleri elde etmek için potansiyel olarak ön ısıtma veya kaynak sonrası ısıl işlemler gibi özel prosedürler gerektirir.

Alaşımlı çelik nasıl kesilir?

Alaşımlı çelikler çeşitli yöntemlerle kesilebilir, ancak genellikle düz karbonlu çeliklere göre kesilmesi daha zordur; paslanmaz çelikler için akı ilavesi veya demir enjeksiyonu gibi özel teknikler, en iyi sonuçlar için gerekli olabilir.

Alaşımlı çelik kaliteli midir?

Çelikte "kalite", belirli bir uygulama veya üretim sürecine uygunluğunu ifade eder; illa ki içsel üstünlüğünü değil. Bu nedenle, alaşımlı bir çelik, amaçlanan uygulamasının özel gereksinimlerini karşılıyorsa "iyi kalite" olarak kabul edilir.

Alaşımlı çelik paslanmaz çelikten daha mı iyidir?

Hiçbiri özünde "daha iyi" değildir; uygunlukları uygulamaya bağlıdır. Alaşımlı çelikler, genellikle ısıl işlem yoluyla yüksek mukavemet, sertlik ve tokluk gibi gelişmiş mekanik özellikler için tasarlanmıştır. Yüksek alaşımlı çelik türlerinden biri olan paslanmaz çelikler, pasif bir tabaka oluşturan ve aynı zamanda iyi mekanik özellikler sunan krom içerikleri nedeniyle üstün korozyon direnci için özel olarak seçilir. Paslanmaz çelik genellikle daha pahalıdır.

Alaşımlı çelik gıda için güvenli midir?

Alaşımlı çelikler genellikle korozyona dayanıklı olarak kabul edilmez. Gıda işleme için, paslanmaz çeli̇kler Mükemmel korozyon direnci ve gıdaya metal iyon salınımını önleme özelliği nedeniyle tercih edilmektedir.

Hangisi daha iyidir, demir mi yoksa alaşımlı çelik mi?

Alaşımlı çelikler, gelişmiş özellikler gerektiren uygulamalar için genellikle düz demir veya karbon çeliklerinden daha üstündür. Düz karbon çelikleri genel amaçlar için yaygın olarak kullanılır ve ekonomiktir; ancak alaşımlı çelikler, aşırı sıcaklıklarda mukavemeti, sertleştirilebilirliği, tokluğu, aşınma direncini ve performansı önemli ölçüde artıran ve düz karbon çeliklerinin sınırlamalarını aşan, kasıtlı olarak eklenen elementlerle donatılmıştır.

Alaşımlı çeliğin dezavantajları nelerdir?

Dezavantajları arasında, düz karbonlu çeliklere kıyasla daha yüksek maliyet, daha karmaşık üretim ve ısıl işlem süreçleri, zorlu işlenebilirlik potansiyeli (alaşım elementleri genellikle işlenebilirliği azalttığından), ısıl işlemden sonra ostenit ve iç gerilmelerin daha fazla kalması eğilimi ve bazı safsızlık elementleri nedeniyle temperleme kırılganlığına yatkınlık yer alır. Ayrıca, bazı alaşımlı çelikler atmosferik korozyon direncini iyileştirse de, genellikle paslanmaz çeliklerin geniş kapsamlı korozyon direncine ulaşamazlar.